Zirveden gelen soğuk lezzet: Kar helvası

 

Ege Bölgesi’nde geleneksel lezzetlerinden kar helvası, Beydağ ve Bozdağ zirvelerinden gelen serinliği damaklara taşıyor

 

 

İZZET KOCADAĞ

Halk Kültürü Araştırmacısı

 

 

Ege-Akdeniz kuşağında sıcakların başlamasıyla birlikte seyyar satıcıların tezgâhına kar ve kâr inmeye başlar. Sıcaktan bunalmış insanlara zirvelerin serinliğini taşıyan kar, aynı zamanda seyyar satıcıların sezonluk geçim kaynağı olarak bereket kapısı olur.

Bölgenin en yüksek tepelerinde setler oluşturularak yapılmış kar kuyularında, kış boyunca üst üste yağarak sıkışıp kristalleşen karların üzeri, havaların ısınmaya başlamasıyla birlikte güneşten korumak üzere meşe yapraklarıyla örtülür. Böylece tezgâhtan aldığımız bir bardak serinliğin ilk aşaması tamamlanmış olur.

Havalar iyice ısınınca kar kuyularının üstü açılıp büyük testerelerle kendir çuvallarına sığacak şekilde kesilip, keçeyle sarıldıktan sonra kar kütleleri çuvallanır. Şehre getirilerek çuval hesabı satılan kar, çoğu zaman seyyar satıcı tezgâhlarında su bardağı kararıyla satışa sunulur. Bazen de hayır yapmak isteyen kişilerce testerelerle kesilerek çevreye dağıtılır. Çoğunlukla ölen bir kişinin adına yakını tarafından yapılan bu hayır, kavurucu yaz sıcağında çölde vaha bulunması kadar makbule geçer.

Evde yapılan kar helvasının en makbulü kara üzüm pekmeziyle yapılanıdır. Geniş bir kapta ezilerek veya rendelenerek kaşıkla yenecek hale getirilen karın üzerine pekmez ilave edilerek su haline dönüşmeden çoluk çocuk iştahla tüketilir.

Seyyar satıcılar tarafından satılan kar üzerine vişne ya da karadut suyu ilave edilir. Keçe içine sarılıp bekletilen karın üzerine su bardağı sürülerek bardağın içine kar kürenir. Üzerine isteğe göre vişne veya karadut şurubu ilave edilerek tatlı kaşığıyla birlikte müşteriye ikram edilir. Hele bir de şurup, ustası tarafından doğal olarak hazırlanmışsa bardağın dibinde kalan suyu da içtikten sonra “Bir bardak daha doldur usta!” diyeceğinizden emin olabilirsiniz.

Küçükmenderes Havzası’ndaki yerleşim merkezlerinde satışa sunulan kar helvası, Ödemiş Bozdağ zirvesi ve Beydağ Adaküre Köyü’nün kış aylarında karla kaplanan yüksek tepelerinde bulunan kuyularından getirilir. Karhelvası Nazilli, Aydın, Denizli, Buldan gibi merkezlerde de aynı adla sevilip tüketilen geleneksel bir meşrubattır. Akdeniz Bölgesi’nde “Karsambaç”, “Karsanbaç”, “Karlambaç” gibi adlarla benzeri içecekler olsa da tamamen doğal malzemeyle yapılmış olması nedeniyle kar helvasının yeri daha bir başkadır.

Yolunuz bir kar helvası satıcısının yanına düşerse sakın tadına bakmadan geçmeyin. Bir bardak suda fırtına kopmaz ama bir bardak kardan gelen serinliğe hayret edeceksiniz. Afiyet olsun!