İzmir butik müzelerle renkleniyor

İzmir’de son üç yılda açılan butik müzeler, kentin kültür yaşamını zenginleştirirken renkli dünyaların kapılarını da aralıyor. 2011 yılında açılan İzmir Mask Müzesi, bünyesinde barındırdığı 250 mask ile dünyanın en önemli mask müzeleri arasında yer alıyor

Butik müzelerin sayısını artırarak İzmir’in kültür ve sanat yaşamını zenginleştirmeyi amaçlayan Konak Belediyesi, Oyuncak Müzesi’nin ardından açtığı mask ve karikatür müzeleri ile kent yaşamına renk katıyor.

2011 yılında açılan ve Türkiye’de bu alanda ilk olan İzmir Mask Müzesi, bünyesinde barındırdığı 250 mask ile dünyanın en önemli mask müzeleri arasında yer alıyor. Son olarak açılan Neşe ve Karikatür Müzesi ise tarihi binasında Ege ve Akdeniz’in mizah anlayışını en seçkin örneklerle gözler önüne seriyor.    

Türkiye’de bir ilk

Konak Belediyesi tarafından oluşturulan butik müzeler zincirinin en önemli halkalarından olan İzmir Mask Müzesi, 2011 yılından bu yana Alsancak’ta kentin kültür ve turizm yaşamına katkı yapmayı sürdürüyor. Müzelerin, kentlerin gelişmişlik düzeyinin bir göstergesi olduğu düşüncesinden hareket eden Konak Belediyesi tarafından 2009 yılında başlatılan çalışmalar sonucunda kurulan İzmir Mask Müzesi, hem İzmirliler hem de kenti ziyaret eden yerli ve yabancı turistler tarafından büyük ilgi görüyor.

Dünyadaki en önemli mask müzeleri arasında yer alan İzmir Mask Müzesi’nde Türkiye’den ve çeşitli ülkelerden toplam 250’nin üzerinde mask sergileniyor. Müzede, Nazım Hikmet, Necip Fazıl Kısakürek, Aziz Nesin, Atilla İlhan, Aşık Veysel, Homeros gibi kültür ve sanat dünyasının önemli isimlerinin masklarının yanı sıra dünyanın ve Türkiye’nin çeşitli yerlerinde farklı topluluklar tarafından teatral ve dini amaçlarla kullanılan masklar yer alıyor. Masklar, taşıdıkları görsel ve estetik değerle birlikte ait oldukları topluluklar hakkında bilgi vermesi anlamında da büyük bir önem taşıyor.

Masklar geçmişe ışık tutuyor

Tarihte farklı topluluklar tarafından çeşitli amaçlarla kullanılan masklar, kültürel tarih açısından çok önemli objeler olarak değerlendiriliyor. Kimi topluluklar tarafından dini, kimileri tarafından sağlık, kimileri tarafından ise teatral amaçlarla ya da savaş ve ölüm hallerinde kullanılan masklar, geçmiş hakkında önemli ayrıntılar sunuyor. Pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Anadolu topraklarında kazılar sonucunda bulunan masklar, Türkiye’nin kültürel ve tarihi mirasının önemli parçaları olarak görülüyor.

Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi ve Arkeoloji Bölümü’nden akademisyenlerin danışmanlığında, dünya müzeleri örnek alınarak bilimsel bir temelde oluşturulan İzmir Mask Müzesi Müjdat Gezen, Sunay Akın, Ertuğrul Özkök, Erdoğan Aşıcı, Pervin Özdemir ve Hıfzı Topuz gibi önemli isimlerin yaptığı bağışlarla büyümeye devam ediyor. Müzede ayrıca deri ve alçıdan mask yapımı ile ilgili eğitimler de veriliyor.

Hüseyin İnal Öz tarafından bağışlanan tarihi bir binanın restore edilmesi ile oluşturulan İzmir Mask Müzesi, zemin dışında iki kattan oluşuyor. Zemin katta kafeterya, dinlenme ve hediyelik eşya bölümleri yer alırken, binanın birinci katında 95 adet etnik mask ile iki heykelin yer aldığı etnik mask salonu, ikinci katında ise Anadolu seçkisi, iz bırakanlar, sergi salonu ve atölye bulunuyor. Anadolu seçkisi olarak sunulan bölümde, Anadolu’da hala yeni yılı karşılama ve kutlama şenliği olarak bilinen Kalo Gağan ve bir çocuk oyunu olan Kose Geli sırasında kullanılan masklar ve kostümler sergileniyor. İz bırakanlar bölümünde İsmet İnönü, Bülent Ecevit, Metin Oktay, Necip Fazıl Kısakürek, Mehmet Akif Ersoy, Manisa Tarzanı, Atilla İlhan, Deniz Gezmiş, Aşık Veysel, Dario Moreno, Müjdat Gezen, Uğur Dündar, Aziz Nesin (ölüm maskı), Mao Zetung, Homeros, Troçki ve Victor Hugo’nun maskları bulunuyor. Sergi Salonu’nda ise dönemsel mask sergileri düzenleniyor. Müzede Sunay Akın Çocuk Maskları koleksiyonu ve Erdoğan Aşıcı tarafından sübye balığından yapılan mask sergisi de bulunuyor.

Neşeli Müze

İzmir’in butik müze zincirinin son halkası Ocak ayı içerisinde Alsancak Yüzbaşı Şerafettin Bey Sokak’ta açılan Neşe ve Karikatür Müzesi oldu. Konak Belediyesi tarafından tarihi Kızılay binasının restore edilmesi sonucu açılan Neşe ve Karikatür Müzesi, mizahın eleştirel gücünün yanında barışçıl ve birleştirici gücünü de ön plana çıkarmayı amaçlıyor. Arşiv ve toplantı odaları ile iki sergi salonu ve bir de hediyelik eşya bölümünden oluşan müzede, Ege ve Akdeniz kültüründen beslenen karikatür örnekleri yer alıyor. Uluslararası Akdeniz Neşesi Sergisi ile kapılarını ziyaretçilerine açan müze, ilk günden itibaren büyük ilgi görüyor. 

Dilek Maktal Canko, Tan Oral, Eray Özbek ve Turgut Çeviker’den oluşan Müze Kurulu’nun 2010 yılından bu yana sürdürdüğü çalışmalar sonucunda açılan Neşe ve Karikatür Müzesi, mizahın ulaşabildiği her yaş grubundan insanın keyif alacağı ve neşeleneceği bir mekân olarak tasarlanmış. Müze kapsamında Türk ve dünya mizahını görsel ve metinsel olarak barındıran kitap, albüm, katalog, broşür, dergi, plak, efemera gibi belgeler bulunuyor. Müzede ayrıca Eflatun Nuri, Güngör Kabakçıoğlu gibi Türk karikatürünün önde gelen sanatçılarının eserlerinden ve dünya karikatür örneklerinden oluşan bir arşiv de yer alıyor.

Mizah arşivi sunuyor

Neşe ve Karikatür Müzesi’nde yer alan iki sergi salonunun birinde temalı sergiler, diğerinde ise güncel olaylarla ilgili geçmişten günümüze uzanan karikatürler yer alıyor. Sadece karikatürün değil, mizah edebiyatı, komik film afişleri ve hayata renk katan yaklaşımıyla neşeyi ön plana çıkaran bir konsepte sahip olan Neşe ve Karikatür Müzesi, Ali Fuad Karagöz'ün 1900'lü yılların başında yayınlanan karikatürlerinden Oğuz Aral'ın Avni'sine, Eflatun Nuri'den Altan Erbulak'a geniş bir yelpaze sunuyor. Müzenin arşivi ise konu hakkında araştırma yapan kişiler için önemli bir kaynak oluşturuyor.