Masal dünyasına yolculuk
Bir çocuğun hayallerini yüklediği oyuncak araba, bir asır sonra yine bir çocuğun zihninde oyunlar yaratıyor tüm saflığıyla.
Yazı: Çiğdem Askeri Coşkun
Fotoğraflar: Aykut Fırat
Tarihte bilinen ilk oyuncaklar Mısırlılara aitmiş. Arkeolojik buluntular, Mısırlı çocukların Milattan Önce beşinci yüzyılda tahta atlarla, ikinci yüzyılda da topaçlarla hayal sınırlarını zorladığını gösteriyor. Oyuncak tarihi konusunda uzman Jane Fredlund ise, “Dünyanın en eski ve ilk oyuncağı herhalde top olmalı. Çamurdan ya da kardan bir top…” diyor.
Çağlar değişti, insanlık aklın sınırlarını zorlayan teknolojik gelişmelerin ışığında yeni hayatlara çok çabuk adapte oldu. Tüm bunlara rağmen bir çocuğun, kırmızı bir oyuncak araba gördüğünde verdiği coşkulu tepki, hiç değişmedi, değişmeyecek de…
Türkiye’nin İstanbul’dan sonra ikinci butik oyuncak müzesi, aynı coşkuyu taşıyan çocuk ruhlu şehir İzmir’de bir yıldır hizmet veriyor. Seramik Sanatçısı Ümran Baradan’ın bağışladığı Konak Varyant’taki tarihi bina, Konak Belediyesi Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi olarak Ocak 2010’da hizmete girdi. İzmir’i selamlayan bir noktada yer alan oyuncak müzesi, bahçesindeki ağaca tırmanan, sek sek oynayan çocuk rölyefleriyle, önünden geçen herkesin yüzünde her defasında tebessüm oluşturuyor.
Dünyanın çeşitli ülkelerinden topladığı yüzlerce tarihi ve yeni oyuncağı müzeye bağışlayan, müzenin konsept danışmanlığını da yapan Şair-Yazar Sunay Akın’ın ve Ümran Baradan’ın çok emeği var çocukların akın ettiği müzede. 1860’tan günümüze farklı malzemelerle yapılmış bin kadar oyuncak sergileniyor Oyun ve Oyuncak Müzesi’nde. Teneke, tahta, plastik ve kağıttan yapılmış dünya tarihinin en eski oyuncakları, bahçede geçmiş zaman oyunlarıyla gülümseyen çocuk rölyefleri, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, motosikletli yarışçı ve daha neler neler…
İzmir Varyant’taki müzenin girişinde, çocukları çizgi film kahramanlarının heykelleri karşılıyor. Duvarlarında satrançlar, birdirbir, misket, seksek oynayan, cebinde sapan taşıyan, ip atlayan ve uçurtma uçuran çocukların rölyefleri bulunuyor.
Rengarenk müzede Türk oyunları arasında ayrı bir noktada yer alan Geleneksel Türk Gölge Oyunumuz Karagöz ve Hacivat da tanıtılıyor çocuklara. Müzede Karagöz ve Hacivat’ın dünyasına konuk olup, sokaklarında oturup oyunlarını izleyebiliyorsunuz.
Müzede sergilenen önemli oyuncaklardan bazıları:
- 1860’ta ABD’de yapılan oyuncak bebek arabası
- 1880’li yıllarda Victoria dönemi evlerden oluşan karton kasaba
- 1920’de Almanya’da yapılan Teddy Bear (Oyuncak Ayı)
- ABD’de 1930’da üretilen oyuncak çamaşır makinesi
- İtalya’da 1920’de yapılan dans eden genç kız figürü
- 1920’lerde Almanya’da üretilen oyuncak bebek evi - 1920’lerden uçak ve gemiler
- 100 yaşında tahta oyuncaklar
- 1920’li yıllarda ABD, Almanya ve İngiltere’den teneke arabalar