Donanmanın Emektarlarında Denizciliğin Geçmişine Yolculuk ; İnciraltı Deniz Müzesi

İnciraltı Deniz Müzesi'ni gezerken denizcilikle ilgili bilinmeyen birçok soruya cevap buluyor, denizde yaşamın zorluklarına tanık oluyor ve Türk denizciliğinin geçmişine doğru uzun bir yolculuğa çıkıyorsunuz

Binlerce yıllık tarihi ile doğal bir müze görünümünde olan İzmir, kültürel ve sosyal faaliyetlere olan yaklaşımıyla birbirinden farklı çok sayıda müzeye de ev sahipliği yapıyor. Denizciliği tanıtma, sevdirme ve yaygınlaştırma amacıyla hayata geçirilen İnciraltı Deniz Müzesi de bunlardan biri. Görev sürelerini tamamlayarak hizmet dışına ayrılan Türk Donanmasının yüzer, dalar ve uçar unsurları, bu amaç doğrultusunda İnciraltı'nda bulunan Deniz Müzes’inde sergileniyor.

İlk olarak TCG Ege Fırkateyni ile TCG Pirireis Denizaltısı, Güney Deniz Saha Komutanlığı ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın gerçekleştirdiği bir protokol ile “1'inci Sınıf Askeri Müze” olarak Kabotaj Bayramı olan 1 Temmuz 2007 tarihinde İnciraltı İskelesinde müze gemiler olarak hizmet vermeye başladı. Kısa bir süre içerisinde halkın büyük ilgisi ile karşılaşan ve İzmir'de ziyaret edilecek yerler arasında yerini alan müze gemilere gösterilen yoğun ilgi üzerine müze gemilerin zenginleştirilmesine karar verildi ve hizmet dışına ayrılan TCB 36 kuyruk numaralı AB 212 sınıfı helikopter de aslına uygun olarak Ege Müzesi helikopter platformuna konuşlandırılarak sergilenmeye başlandı. Müze gemilere son olarak geçtiğimiz Mart ayında TCG Kasırga Hücümbotu eklendi.

Deniz Kuvvetlerindeki aktif görevlerini başarıyla tamamlayan donanmanın emektarları, varlıklarını artık İzmir'in sosyal ve Kültürel faaliyetlerine katkı sağlayarak sürdürüyor. İnciraltı Deniz Müzesini gezen ziyaretçiler, Türk Donanmasında kullanılan bu gemilerin savaş ve barış şartlarında nasıl faaliyet gösterdiğini, gemide hayatın nasıl idame edildiğini, manken, maket, şilt ve panolarla desteklenen objelerle yaşayarak öğrenme fırsatı buluyor.

Müze gemiler ayrıca, çağdaş müzecilik anlayışı doğrultusunda Türk denizcilik tarihinin geçmişten günümüze olan yolcuğunu çeşitli objeler ve belgelerle anlatarak gözler önüne seriyor. Tarihin aydınlatılmasına, bilimsel araştırmalar yapılmasına ve sahip olunan askeri kültür varlıklarının gelecek nesillere aktarılmasına katkılar sağlıyor.

Ege Bölgesinin ilk müze gemileri

Ege Bölgesinin ilk müze gemileri olma özelliğini taşıyan gemiler, ilk açıldığı günden bu yana yaklaşık 700 bin kişi tarafından ziyaret edilmiş. Müze gezi turu yaklaşık 45 dakika sürüyor. Turlar gruplar halinde ve görevliler eşliğinde gerçekleştiriliyor.

Deniz Kuvvetleri Komutanlığının üstlendiği sorumluluklar, imkan ve kabiliyetleri ile öğrenci ziyaretçiler için askeri deniz okullarının tanıtımının yer aldığı video sunumlarının da yapıldığı Deniz Müzesi'nde ziyaretçileri en çok etkileyen şey, özellikle denizaltı gezisi sırasında yaşam alanlarının kısıtlı olması nedeniyle denizciliğin zorluklarını bizzat görmeleri oluyor. Ziyaretçiler, müze ziyaretlerinde, gemi ve denizaltının nasıl sevk ve idare edildiği, ne tür görevler yapıldığı hakkında bilgilenmenin yanında, yeterli istirahat alanı olmadığı için denizaltılarda uygulanan ''sıcak yatak'' uygulaması gibi ilginç bilgileri de bu geziyle öğreniyor.

Gezide Türk Deniz Kuvvetleri tarafından yüz yıllardır sürdürülen Türk denizcilik gelenekleri de öğreniliyor. Ege, Pirireis ve Kasırga'yı gezerken, denizcilikle ilgili ilk defa tanık olacağınız bilgilere sahip oluyor, Türk Donanmasının bu emektar gemilerinde Türk denizciliğinin geçmişine doğru keyifli bir yolculuğa çıkıyorsunuz.

Denizcilik hakkında 100 bilinmeyen konu

“Osmanlıdan Günümüze Gemilerimiz” sergi salonunda Türk denizcilik tarihinde iz bırakan gemilerle ilgili bilgilere sahip olurken, “Denizcilik Hakkında 100 Bilinmeyen Konu” isimli sergi salonunda denizcilik konusunda çok fazla bilinmeyen birbirinden ilgi çekici konulara vakıf oluyorsunuz.

Türk savaş gemilerinin hepsinin direğinde Kur'an-ı Kerim asılı bulunduğunu, gemi komutanının tüm emirlerinin ''Bismillah'' ile başladığını öğreniyor; Türkçe rüzgar isimlerinin nereden geldiği, gemilerde neden her pazartesi kuru fasulye yendiği, gemilerin isminin başında neden ''TCG'' ibaresinin yer aldığı ve denizci kıyafetlerinde neden 8 düğme bulunduğu gibi ilginç denizcilik bilgileriyle karşılaşıyorsunuz.

TCG Ege'de bulunan “Ertuğrul Firkateyni” Sergi Salonunda, 1889 tarihinde Osmanlı Sultanının hediyelerini Japon imparatoruna götürmek için görevlendirilen “Ertuğrul Firkateyni”nin dönüş yolunda Pasifik Okyanusunda batışına tanık oluyor, denizcilik tarihimizin bu acı olayını tüm ayrıntıları ile  görebiliyorsunuz.

18 Mart Çanakkale Zaferi Sergi Salonunda ise Çanakkale Deniz Müzesinden getirilen obje, silah ve mühimmatları görebiliyor, duvardaki resimler ile kendinizi tarihimizin en büyük deniz savaşlarından birini yaşarken buluyorsunuz.

 TCG Ege Fırkateyni

Amerika Birleşik Devletleri'nin Avandele tersanesinde inşa edilen ve 1090 bordo numarası ile "USS Ainsworth" ismiyle 31 Mart 1973 tarihinde Birleşik Devletler donanmasında göreve başlayan Fırkateyn, 24 yıl Amerikan donanmasında hizmet verdikten sonra 28 Temmuz 1994 tarihinde “TCG Ege” ismi ile Gölcük'te yapılan törenle donanmamıza katılmış. 11 yılı aşkın süre Türk Donanması'nda yurt içi ve yurt dışı tatbikat ve eğitimlerde hizmet veren TCG Ege Fırkateyni, 25 Mart 2005 tarihinde aktif görevini tamamlayarak hizmet dışına ayrılmış.

Gemi, denizaltı savunma harbi amaçlı tasarlanmasına rağmen aynı zamanda; su üstü savunma harbi, kara bombardımanı, karakol, arama kurtarma, keşif gibi görevleri de icra edebilecek silah ve sensörlere sahip.

TCG EGE'nin amblemi üzerinde görülen efe karakteri folklorik olarak mertliği, cesareti ve dürüstlüğü; güvercin figürü barışı; ejderha ise gücü temsil ediyor.

TCG Ege donanmada aktif görevde olduğu dönemde 21 subay, 155 astsubay ve 110 er olmak üzere 286 personel ile idare edilmiş. 4 bin 200 ton ağırlığında olan gemi 134 metre boyunda ve 14,3 metre eninde. TCG EGE'nin ana makinesi 35 bin beygir gücünde ve maksimum hızı saatte 27 deniz mili yani 50 kilometre.

TCG Ege'nin müze gemiye dönüştürülme çalışmaları kapsamında, İzmir Tersanesi Komutanlığı tarafından geminin bazı bölümlerinde sergi ve konferans salonları için uygun alanlar oluşturulmuş, geminin diğer bölümleri ise orijinal olarak muhafaza edilmiş. 

TCG Pirireis Denizaltısı

TCG Pirireis, 1949-1951 yılları arasında ABD'nin Portsmouth Tersanesi'nde ilk hızlı hücum denizaltısı olarak inşa edilmiş. “USS Tang” ismiyle 19 Haziran 1951 tarihinde Birleşik Devletler donanmasına katılan denizaltı, 29 yıl aktif görevinin ardından, 8 Şubat 1980 tarihinde büyük Türk Denizcisi Pirireis'in adıyla TCG Pirireis olarak donanmamıza dahil edilimiş. Donanmamızda 24 yıl aktif görevini sürdüren denizaltı, 9 Ağustos 2004 tarihinde hizmet dışına ayrılarak günümüzdeki yerinde müze gemi olarak hizmet vermeye başlamış.

Çift tekneli 7 bölmeden oluşan bir yapıya sahip olan TCG Pirireis denizaltısı, 87 metre uzunluğunda ve 9 metre eninde. Maksimum dalış derinliği 233 metre, ulaştığı maksimum hız ise dalışta 16 deniz mili yani yaklaşık 30 kilometre. Su üstündeki tonajı 2 bin 200 ton, sualtında ise 2 bin 600 ton ağırlığında.

Aktif döneminde 9 subay, 48 astsubay, 27 erbaş ve erden oluşan toplam 84 personel tarafından idare edilebilen denizaltı, su altında aralıksız 50 gün görev alabilme yeteneğine sahip.

TCG Pirireis Denizaltısının tamamına yakını aslına uygun olarak sergileniyor. Denizaltıya ziyaretçilerin rahat giriş/çıkış yapabilmesi için iskeleler hazırlanmış ve gerekli alanlarda yenileme işlemleri yapılarak müze gemi haline dönüştürülmüş.

TCG Kasırga Hücumbotu

1967 yılında o günkü ismiyle Federal Almanya'da inşa edilen TCG Kasırga, 17 Kasım 1967 tarihinde şilep güvertesinde ülkemize getirilmiş. 15 Kasım 1967 tarihinde Gölcük’te yapılan törenle Türk Deniz Kuvvetlerindeki görevine başlayan gemiye 1978 yılında yapılan revizyon ile hücumbot vasfı kazandırılmış. TCG Kasırga Hücumbotu sırasıyla İstanbul Umuryeri, Balıkesir Erdek ve Muğla Aksaz'da görevlendirilmiş. Başarılarla dolu bir geçmişin ardından 30 Haziran 2014 tarihinde aktif görevini sonlandıran TCG Kasırga, 16 Mart 2015 tarihinden beri Müze Gemiler Müdürlüğü İnciraltı iskelesinde müze gemi olarak hizmet vermeye devam ediyor.

Hücumbot 42,5 metre boyunda ve 7 metre eninde. 4 adet pervanesi ve 2 adet dümen yelpazesi bulunuyor. TCG Kasırga aktif döneminde 4 subay, 13 astsubay, 3 uzman çavuş, 11 er ve erbaştan oluşan toplam 31 personel ile sevk ve idare edilmiş. Hücumbotun azami sürati 39 deniz mili yani 72 kilometre.

İzmir Tersanesi Komutanlığı tarafından aslına sadık kalınarak müze gemiye dönüştürülen ve gemideki yaşamı canlandırmak amacı ile yaşam mahalleri mankenlerle desteklenen TCG Kasırga Hücümbotu, 16 Mart 2015 tarihinde İzmir Valisi, Ege Ordu Komutanı, Güney Deniz Saha Komutanı ve çok sayıda davetlinin katıldığı bir törenle Kasirga Müzesi olarak halkın hizmetine sunuldu.

AB 12 HELİKOPTERİ

Ege Müze Gemisinin Helikopter platformunda sergilenen TCB-36 numaralı AB-212 Sınıfı helikopter, İtalya'da 4 Ağustos 1977 tarihinde imal edilen bir su üstü keşif ve denizaltı arama helikopteri. Hizmet dışına ayrıldığı 25 Mart 2013 tarihine kadar 6942 saat 55 dakika uçuş gerçekleştirmiş. Helikopterin boyu 17.39 metre, yüksekliği ise 3.86 metre uzunluğunda. Azami hızı 130 deniz mili yani yaklaşık 240 kilometre. Helikopter denizaltılara ve su üstü vasıtalara karşı keşif ve taarruz, ayrıca arama kurtarma görevlerinde kullanılmış.

TCB 36 kuyruk numaralı AB 212 sınıfı helikopter, kokpite maket pilot konulması suretiyle desteklenerek aslına uygun olarak 22 Mayıs 2014 tarihinden bu yana Ege Müzesi helikopter platformunda sergileniyor.