Ekoturizmin gözde durağı: Bozdağ

Bozdağlar’da çok sayıdaki yayla arasından en tanınmış olanları, birbirine yakın konumdaki Bozdağ, Elmabağı ve Gölcük’tür. Tarım alanları ve doğal bitki örtüsünün birbiriyle bütünleştiği buradaki köyler, unutulmaz bir peyzaj oluşturur.

Yazı ve fotoğraflar: Doç. Dr. Gözde Emekli/ Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü

İzmir’in doğusunda bir başka coğrafyadır Ödemiş; kıyıdan hem uzak hem yakın… Denizden 123 metre yükseklikte büyük bir ovadır; hem dağdır hem yayladır. Kuzeyinde Bozdağlar, güneyinde Aydın Dağları arasındaki ovada kurulmuş ilçeden geçen Küçük Menderes ırmağı, Birgi, Bademli, İlkkurşun, Çomaklar, Karga, Üzümlü derelerinin sularını toplar ve bereketli toprakları ayaklarınızın altına serer.

Tarihi, kültürel zenginlikleri, doğal güzellikleri ve bereketli topraklarıyla Ödemiş, her mevsimi farklı yüzüyle sizi karşılar. Höyükleri, tümülüsleri, kaya mezarları, antik kent kalıntıları, kaleleri, anıtları, müzesi, ÇakırAğa Konağı, Ödemiş’in tarihi çekiciliğini oluşturur. Yöreye özgü yemekleri, halk oyunları, gelenek-görenekleri ve el sanatlarını yaşatan kültürel yapısının yanında Bozdağ çevresindeki yaylaları, kış sporları merkezi gibi doğal çekiciliğiyle de Ödemiş, önemli bir turistik potansiyeli elinde bulundurur. Bunun yanında inanç turizmi bakımından dünyaca tanınan İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi’nin kabrinin, özgünlüğünü koruyan Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin seçkin örneklerinin bulunduğu 9 kilometre uzaklıktaki Birgi, Ödemiş’in kültürel kaynaklarını zenginleştirir. Tarihin ilk çağlarından beri yerleşime sahne olan Birgi, Aydınoğulları döneminde başkent olması ile önem ve ün kazanmıştır.

Turizm cenneti Bozdağ 

Bozdağlar, kış sporları turizmi, ekoturizm, kırsal turizm gibi doğrudan doğaya dayalı turizm türleri için bir cennet sayılabilir. Bozdağlar, ortalama yükseltisi 1000-1200 metre olan bir platodur ve en yüksek yeri Bozdağ zirvesinde 2159 metreyken, Bozdağ kasabası, platonun en büyük yerleşmesi durumundadır.

Bozdağlar’da çok sayıdaki yayla arasından en tanınmış olanları, birbirine yakın konumdaki Bozdağ, Elmabağı ve Gölcük yaylalarıdır. Bunlar oluk şekilli birer alüvyal vadi tabanıdır ve tarım alanları ile doğal bitki örtüsünün bütünleştiği buralardaki köyler, peyzajı son derece güzel ve unutulmaz kılar.

Gölcük Yaylası’ndaki Gölcük Gölü, rekreasyonel zenginliği artıran en önemli kaynaklardan biridir. Göl kenarındaki lokantalar, oteller, pansiyonlar, yayla evleri, yaz-kış çevreyi canlı kılar. Mermeroluk, Çınarlık ve Kırkçeşme gibi piknik alanları, göl dışında rekreasyon amaçlı günübirlik kullanılacak diğer alanlardan bazılarıdır.

İzmir ilinde iklim ve yüzey şekilleri bakımından kış sporları potansiyelinin en yüksek olduğu yöre şüphesiz Bozdağlar’dır. Bu potansiyel değerlendirilerek bir kayak merkezi kurulmuştur. Ege Bölgesi’nin de tek kayak merkezi olan tesisler, genellikle 15 Aralık - 15 Nisan tarihleri arasında 4 ay boyunca kış sporlarını yapmak isteyenleri yöreye çeker.

 

Yerel tarımsal ürünleriyle de ünlü olan Bozdağlar’da yetişen başlıca ürünler, yayla patatesi, elma, ceviz, vişne ve kestanedir. Zengin bitki türleri içinde kızılçam, karaçam, ıhlamur, kestane, çınar, zakkum, kavak, hayıt, söğüt, ılgın gibi ağaçların yanı sıra, kantaron, kekik, adaçayı, gibi şifalı otlar bakımından da Bozdağlar, eşsiz güzellikleri barındırır. 

Ekoturizm güzergahları

Bozdağ-Gölcük

Güzergah uzunluğu: 11 km, asfalt yol

Güzergah zorluk derecesi: Orta

Gezi süresi: Yürüyerek 3-4 saat, bisiklet de kullanılabilir

Önerilen dönem:12 ay

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2,5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile

Ödemiş’e ulaşım, ayrıca Kuşadası, Alaşehir, Salihli, Selçuk’tan Ödemiş’e varış, Ödemiş’ten (26 km, 45 dk) ve Salihli’den Bozdağ’a minibüslerle ulaşım (32 km, 60 dk) 

Olanaklar: Bozdağ beldesinde kahveler, yeme-içme, alışveriş (köpük helvası, ceviz, kestane, vişne, elma, doğal şifalı bitkiler vd), piknik (Mermeroluk mesire yeri, asırlık kestane ve çınar ağaçları, soğuk su kaynakları), konaklama, güzergâh üzerinde bulunan Elmabağı Köyü çevresindeki elma bahçelerinin gezilmesi, doğal şifalı bitkileri toplama, manzara seyretme.

Doğal güzellikler: Çam, ceviz, kestane, sedir ağaçlarından oluşan ormanlar, elma bahçeleri, doğal şifalı bitkiler (kekik, adaçayı, ısırgan otu, karabaş otu, kantaron), soğuk kaynak suları, Gölcük Anadolu Kestanesi Doğa Anıtı, manzara güzellikleri (A Tepesi’nden Gölcük Gölü, ormanlar, dağlar, Küçük Menderes Ovası, Aydın Dağları vd)

Kültürel özellikler: Bozdağ’da yerel tatlar (katmer, köpük helvası, kar helvası), Bozdağ kestanesi, elması, Bozdağ kırsal yaşam kültürü, Gölcük ve çevresi geleneksel yaylacılık kültürü.

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Bozdağ’dan; Bozdağ Kayak Merkezi (9 km), Birgi (22 km), Ödemiş (29 km), Salihli/Kurşunlu Kaplıcaları (32 km)

Gölcük-Zeytinlik

Güzergah uzunluğu: 10,4 km, asfalt yol

Güzergah zorluk derecesi: Orta

Gezi süresi: Yürüyerek 6-7 saat

Önerilen dönem: Mart-Mayıs

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2,5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile Ödemiş’e ulaşım, Kuşadası, Alaşehir, Salihli, Selçuk’tan Ödemiş’e varış, Ödemiş’ten Gölcük’e minibüslerle ulaşım (20 km, 35 dk)

Olanaklar: Gölcük’te yeme-içme, alışveriş (kestane, kestane şekeri, tarhana, salça, köy ekmeği, kurutulmuş sebze, elma, vişne, ceviz, erik, kiraz, patates, zeytin, zeytinyağı, doğal şifalı bitkiler vd), konaklama, Gölcük Gölü çevresinde piknik ve yürüyüş (7 km, 2-3 saat) 

Doğal güzellikler: Ormanlar (çam, sedir, kestane vd), yaylalar, panaromik manzara güzellikleri (Bozdağ zirvesi, Bozdağlar’ın güney yamaçlarından Küçük Menderes Havzası, A Tepesi’den Gölcük Gölü, ormanlar ve yaylalar), serin ve temiz hava, doğal şifalı bitkiler (kekik, adaçayı, defne, papatya, kantaron vd), Gölcük Anadolu Kestanesi Doğa Anıtı.

Kültürel güzellikler: Gölcük ve çevresi geleneksel yaylacılık kültürü, Zeytinlik Köyü kırsal yaşam kültürü, yöresel yemekler (sarımsak soslu yayın balığı, fırında güveç, gözleme, pide, Ödemiş köftesi vd) 

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Gölcük’ten; Bozdağ beldesi (11 km), Birgi (11 km), Ödemiş (Birgi yoluyla 20 km), Tire (48 km)

Hacıhasan-Kemerköy-Yılanlı 

Güzergah uzunluğu: 10 km, asfalt köy yolu

Güzergah zorluk derecesi: Orta-zor

Gezi süresi: Yürüyerek 4 -5 saat

Önerilen dönem: Mart-Mayıs

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2,5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile Ödemiş’e ulaşım, Kuşadası, Alaşehir, Salihli ve Selçuk’tan Ödemiş’e varış, Ödemiş’ten Hacıhasan köyüne minibüslerle ulaşım (17 km, 30 dk)

Olanaklar: Hacıhasan köy kahvesi, Kemer köy kahveleri, alışveriş (ceviz, kestane, doğal şifalı bitkiler vd), Yılanlı köy kahvesi, doğal şifalı bitkileri toplama, manzara seyretme (Yılanlı Kale’den Bozdağ zirvesi, elma bahçeleri, bağlar vd) 

Doğal güzellikler: Küçük Menderes Nehri Vadisi, Kemer Yaylası, asırlık ağaçlar, doğal şifalı bitkiler, kaynak suları, manzara güzellikleri.

Kültürel özellikler: Hacıhasan, Kemerköy ve Yılanlı köyleri kırsal yaşam kültürü 

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Hacıhasan’dan; Birgi (8 km), Ödemiş (17 km),

Bozdağ (30 km)

Bozdağ-Kayak Merkezi-Bozdağ Zirve

Güzergah uzunluğu: Bozdağ-Kayak Merkezi; 9 km, asfalt yol (güzergah, Bozdağ Kayak Merkezi’nden Bozdağ zirvesine kadar uzatılabilir, patika, toplam 17 km.)

Güzergah zorluk derecesi: Zor

Gezi süresi: Yürüyerek 6-7 saat

Önerilen dönem: Eylül-Mayıs 

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2,5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile Ödemiş’e ulaşım, Kuşadası, Alaşehir, Salihli, Selçuk’tan Ödemiş’e varış, Ödemiş’ten veya Salihli’den minibüslerle Bozdağ’a ulaşım (32 km, 60 dk. )

 

Olanaklar: Bozdağ beldesinde kahveler, yeme-içme, alışveriş (köpük helvası, ceviz, kestane, vişne, elma, doğal şifalı bitkiler vd), piknik (Mermeroluk mesire yeri, asırlık kestane ve çınar ağaçları, soğuk su kaynakları), konaklama, Bozdağ Kayak Merkezi’nde yeme-içme, konaklama, teleski ve telesiyej ile zirveye çıkma. 

Doğal güzellikler: Çam, ceviz, kestane, sedir ağaçlarından oluşan ormanlar, elma bahçeleri, doğal şifalı bitkiler (kekik, adaçayı, ısırgan otu, karabaş otu, kantaron), soğuk kaynak suları, Gölcük Anadolu Kestanesi Doğa Anıtı.

Kültürel özellikler: Bozdağ’da yerel tatlar (katmer, köpük helvası, kar helvası), Bozdağ kestanesi, elması, kırsal yaşam kültürü 

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Bozdağ’dan; Gölcük Gölü (11 km), Birgi (22 km), Ödemiş (29 km), Salihli/Kurşunlu Kaplıcaları (32 km)

Ödemiş-Birgi

Güzergah uzunluğu: 9 km, asfalt yol

Güzergah zorluk derecesi: Kolay-orta

Gezi süresi: Yürüyerek 3-4 saat, bisiklet de kullanılabilir

Önerilen dönem: 12 ay

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2.5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile Ödemiş’e ulaşım

Olanaklar: Ödemiş Cumartesi pazarı ve alışveriş (kestane, elma, kiraz, kavun, karpuz, çeşitli sebze ve meyveler, ipekli dokuma, Ödemiş iğne oyaları, çember, yazma, dantel, tel kırma el işi ürünleri vd), yeme-içme, konaklama, Birgi’de yeme-içme, konaklama, Pazartesi kurulan haftalık Birgi pazarı (organik tarım ürünleri, peynir, yoğurt, patates, kestane, doğal, şifalı bitkiler vd), Beyazıt Köyü girişindeki kestane şekeri fabrikasında alışveriş, Birgi girişindeki ipekli dokuma fabrikasını ziyaret, doğal şifalı bitkileri toplama, manzara seyretme (Dikencik sırtlarından Birgi ve yakın çevresi)

Doğal güzellikler: Bozdağ’ın güney yamaçları, Küçük Menderes Ovası, zengin kuş türleri (bülbül, kuyrukkakan kuşları, baştankare, sinekkuşu, baykuş vd), doğal şifalı bitkiler (kekik, kantaron, ısırgan otu, papatya vd), manzara güzellikleri.

Kültürel güzellikler: Ödemiş; İlk Kurşun Anıtı, Ödemiş Müzesi, Ödemiş Belediyesi İ. Hakkı Ayvaz Kent Müzesi ve bünyesindeki Bedia Akartürk Sanat Müzesi, Hypaipa Antik Kenti, Birgi; İmam-ı Birgivi Mehmed Efendi Medresesi, Ulu Cami, Aydınoğulları Türbesi, Çakırağa Konağı, tarihi dokunun en çarpıcı örneğini oluşturan Camii Kebir Mahallesi, yöreye özgü zengin el sanatları ve kadınların el işleri; ipekli dokuma (ipek mendil, peştamal, pembezar vd), çaputçulu dokuma, yünlü dokuma (heybe, çuval, sofra mendili vd) iğne oyası, dantel oyası, mekik oyası, boncuk oyası, kanaviçe, tel işleri, zengin Ödemiş mutfağı; Ödemiş kebabı, töngül pidesi, keşkek, ekmek dolması, yağlı sulu akıtma, kestirme çorbası, höşmerim, heybeli çorba, yağlı ekmek, sinkonta, ısırgan avukması, dibile, kabakaşı tatlısı, kalburabastı.

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Ödemiş’ten; Gölcük Gölü (Zeytinlik yoluyla 18 km), Bozdağ (29 km), Bozdağ Kayak Merkezi (38 km.)

Konaklı-Ovakent-Bademli

Güzergah uzunluğu: 8,5 km, asfalt yol, toprak yol

Güzergah zorluk derecesi: Orta

Gezi süresi: Yürüyerek 4-5 saat

Önerilen dönem: Mart-Mayıs

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle (113 km, 2.5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile Ödemiş’e ulaşım, Kuşadası, Alaşehir, Salihli, Selçuk’tan Ödemiş’e varış, Ödemiş’ten Konaklı’ya minibüslerle ulaşım (18 km, 20 dk)

Olanaklar: Konaklı’da yeme-içme, tarım ürünleri alışverişi, Ovakent’te yeme-içme, tarım ürünleri alışveriş alışverişi, Bademli’de yeme-içme, alışveriş, Belediye konuk evi, dere kenarında piknik (5 km.)

Doğal güzellikler: Orman, şelaleler, dereler, kestane ve ceviz ağaçları, kiraz bahçeleri, doğal şifalı bitkiler (kekik, sarmaşık, papatya vd.)

Kültürel özellikler: Konaklı-Adagüme (Günümüzden 8500 öncesine inen yerleşme, Soğukluk Deresi'ndeki içbükey bir kaya altı sığınağının duvarlarındaki figürler, Batı Anadolu Bölgesi'nin en eski kültürel varlıklarından biridir), köy kahvesi, organik tarım ürünleri, zeytin, Konaklı Deve Güreşleri Şenlikleri (Her yıl şubat ayının ilk günleri), Bademli’de geleneksel köy evleri (Mumdağı'nın eteğine dar taşlı sokakları cumbalı süslü kafesli evleri), yöreye özgü el işleri (iğne oyası, mekik oyası, dantel, boncuk oyası, kanaviçe vd), gömlek bezi dokuma, keçecilik, yerel mutfak (saç böreği ve pideler vd), Bademli Kiraz ve Fidancılık Festivali (Haziran ayının ilk günleri.)

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Konaklı’dan; Ödemiş (15 km), Birgi (24 km)

Birgi-Gölcük

Güzergah uzunluğu: 16,8 km, patika ve asfalt yol

Güzergah zorluk derecesi: Zor

Gezi süresi: Yürüyerek 6-7 saat

Önerilen dönem: Mayıs-Ekim

Güzergaha ulaşım şekli ve süresi: İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali’nden kalkan otobüslerle Ödemiş ‘e ulaşım (113 km, 2,5 saat) veya İzmir-Basmane Garı’ndan kalkan otoray (raybüs) ile ulaşım, Ödemiş’ten Birgi’ye minibüslerle varış (9 km, 20 dk.)

Olanaklar: Birgi Çekül Evi’nden rehberlik hizmeti alınabilir, Birgi’de Cumhuriyet döneminin ilk taş yolundan (şose yolu) itibaren yürüyüş, yeme-içme, alışveriş, konaklama, Gölcük’te yeme-içme, alışveriş (kestane, kestane şekeri, tarhana, salça, köy ekmeği, kurutulmuş sebze, elma, vişne, ceviz, erik, kiraz, patates, zeytin, zeytinyağı, doğal şifalı bitkiler vd), konaklama, Gölcük Gölü çevresinde piknik ve yürüyüş (7 km, 2-3 saat), güzergah boyunca ve A Tepesi’nden manzara seyretme.

Doğal güzellikler: Gölcük Gölü, doğal şifalı bitkiler (ısırgan otu, papatya, adaçayı, kantaron vd), İzmir-Ovacık Köyü Anadolu Kestanesi, İlkkurşun Doğa Anıtı, Gölcük Anadolu Kestanesi Doğa Anıtı, manzara güzellikleri (A Tepesi’nden Gölcük Gölü, ormanlar, dağlar, Küçük Menderes Ovası, Aydın Dağları vd.) 

Kültürel özellikler: Birgi; İmam-ı Birgivi Mehmed Efendi Medresesi, Ulu Cami, Aydınoğulları Türbesi, Çakırağa Konağı, tarihi dokunun en çarpıcı örneğini oluşturan Camii Kebir Mahallesi, yöreye özgü zengin el sanatları ve kadınların el işleri; ipekli dokuma (ipek mendil, peştamal, pembezar vd), çaputçulu dokuma, yünlü dokuma (heybe, çuval, sofra mendili vd) iğne oyası, dantel oyası, mekik oyası, boncuk oyası, kanaviçe, tel işleri, zengin geleneksel mutfak; Ödemiş kebabı, töngül pidesi, keşkek, ekmek dolması, yağlı sulu akıtma, kestirme çorbası, höşmerim, heybeli çorba, yağlı ekmek, sinkonta, ısırgan avukması, dibile, kabakaşı tatlısı, kalburabastı vd, Gölcük ve çevresi geleneksel yaylacılık kültürü

Yakın çevrede görülebilecek yerler: Birgi’den; Ödemiş (9 km), Gölcük’ten; Bozdağ (11 km), Kayak Merkezi (20 km)