Zamana direnen ustalar
Ustalıklarını öğretecek öğrenci bulmakta zorlansalar da, en azından fotoğrafçılar onların kıymetini biliyor. Göz nuru emekleri fotoğraf karelerinde anıtlaşıp, ölümsüzleşiyor. Geleneksel el sanatlarının zamana direndiği Tire, fotoğrafçılar için tam bir cennet!
Yazı ve Fotoğraflar: SERKAN SÖNMEZ
İzmir Fotoğraf Kulübü
Keçe ve ritim
Koyun ve kuzu yününden yapılan keçeler, yer yazgısı, avcılar için tapa veya çobanlar için kepenek olarak kullanılır. Hayatımızdaki yeri giderek azalan keçe, günümüzde daha çok dekoratif amaçla satın alınmaktadır. Nesilleri tükenen keçe ustalarının ritimsel hareketlerle imal ettiği keçenin yapımını izlemek isteyenler için Tire belki de son şehirlerden biridir.
Tire’den İstanbul’a
Tire, Osmanlı devleti zamanında bini aşkın urgan tezgahına sahiplik yapmış. Osmanlı donanmasının halatlarının Tire’de dokunduğu ve İstanbul kuşatmasında Haliç’e indirilen gemilerde kullanılan halatların da Tire’den getirildiği, tarih kitaplarına geçen önemli bilgilerdendir. Günümüzde ise urgancılıkla uğraşanlara, sadece şehrin Eski Tire olarak adlandırılan kısmında rastlamak mümkündür.
Çeyizlerin vazgeçilmezi nalın
20 hamamı, 200’ü aşkın camisi ve geleneklerine bağlı bir halkı barındıran şehirde, nalıncılık zanaatını hâlâ yürütmekte bir dükkânın olmasını yadırgamamak gerekiyor. Camilerde abdest almak, hamamlarda yıkanmak, düğünlerde ise çeyize zengin bir görünüm vermek için alınan nalınlar, değişik renk ve desenleriyle vazgeçilmez bir hediyelik eşya klasiğidir.
Zahmetli işçilik
Semer, yük ve binek hayvanlarının sırtını korumak için kullanılan dolgu kaplamaya verilen isimdir. Oldukça zahmetli bir işçiliği vardır ve her hayvan türüne göre ayrı yapılır. Semercileri ve rengarenk semerleri görmek isteyenler için Tire çarsında yerlerini sormak yeterli olacaktır.
Zarif desenler
Atlas yorgan altında uyumak, Tire’de yıllardır süregelmiş bir gelenektir. Pastel tonlardaki saten kumaşların üstüne işlenen zengin motifler, sayıları 20’yi geçmeyen yorgancıların emek dolu ellerinden dökülür. Hasır örgüsü, baklava, gül, mekik, limon çekirdeği gibi zarif desenleri fotoğraflamak ayrı bir zevk verir insana.
Geçmiş zaman oyuncakçıları
En eski mesleklerimizden saraçlık. Şimdi yok olmaya yüz tutmuş bir kültürümüz aynı zamanda. Saraçlık binek ve çeki hayvanlarının koşum takımlarını yapma ve süsleme işidir. Ayrıca saraçlar muşamba, bavul, çanta ve her türlü deri ürünleri yaparlardı. Saraçlıkta kromlanmış ve yağlı deriler kullanılır. Bunlar debbağ bıçağı ile kesilir, tıraşlanır, sonra mumlu iplik ve ucu küt iki iğneyle dikilir. Deriden başka saraçlıkta tahta, kösele, demir, sac, bez, kıl ve kıtık kullanılır. Eskiden çocukların oyuncaklarını yapanların saraçlar olduğunu biliyor muydunuz?
