Jak Eskinazi "İzmir kruvaziyer turizmine taze kan"
İzmir’de kruvaziyer turizminin gelişmesi için çalışmalar devam ederken, İZTO’nun öncülüğünde kurulan Türkiye Kruvaziyer Platformu kenti uluslararası fuarlarda tanıtıyor.
Söyleşi: Elif Işıl Başkaya
İZTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Jak Eskinazi de İzmir’in kruvaziyer turizminden hak ettiği payı alabilmesi için homeport olması gerektiğine dikkat çekiyor.
Kruvaziyer turizminde son yıllarda büyük bir gelişme kaydeden İzmir, 2012 yılında yolcu sayısını 500 bine yükselterek, önemli destinasyonlar arasında yerini aldı. İzmir Ticaret Odası’nın öncülüğünde kurulan Türkiye Kruvaziyer Platformu (Cruise Turkey) ile çalışmalarına hız veren kent, Türkiye’de kruvaziyer turizmin üç merkezinden biri olma yolunda hızlı adımlarla ilerliyor.
İzmir’de kruvaziyer turizmin gelişmesi için yurt içi ve yurt dışında çalışmalar yapan İzmir Ticaret Odası’nın (İZTO) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Jak Eskinazi, kente gelen turistlerin yarısının kruvaziyer yoluyla geldiğine dikkat çekerek, İzmir’in homeport (kruvaziyer merkez limanı) olması için limanda ve kentte bu yönde düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirtiyor. Eskinazi, Türkiye Kruvaziyer Platformu’nun, İzmir, İstanbul, Trabzon, Alanya, Çanakkale, Mersin, Çeşme, Antalya, Bodrum ve Kuşadası limanlarının çatı örgütü olarak katıldığı, Cruise Shipping Miami Fuarı’nın (11-14 Mart 2013) İzmir açısından çok başarılı geçtiğini de vurguluyor.
İzmir Ticaret Odası olarak kruvaziyer turizmin İzmir’de gelişmesi için çok çaba sarf ettiniz, ediyorsunuz. Kruvaziyer turizminde Türkiye ve dünyada gelinen son nokta nedir?
Eskinazi: Kruvaziyer son yılların yükselen trendi. Amerika Birleşik Devletleri’nde senelerden beri kruvaziyer turizmi çok ilgi görüyor. Herkes aşağı yukarı yılda bir kez kruvaziyer kullanarak seyahate çıkıyor. Bu alışkanlıklar yavaş yavaş Türkiye’ye doğru kayıyor. Seyahatlerin artması ile yeni bölge arayışları da başladı. Bizim ülkemiz bu açıdan biraz şanslı. Ege ve Akdeniz havzası turistler için yeni bölgeler. Biz senelerdir, Türkiye ve etrafındaki ülkeleri bu kruvaziyer bölgesine dahil edip, hem Ege hem de Akdeniz’de homeport olmak için çaba sarf ediyoruz. Bu hemen bugünden yarına gerçekleşecek bir olay değil, bir süreç meselesi. Biz 5-6 senedir bütün bu kruvaziyer şirketlerine İzmir’in başlangıç noktası olması için bastırıyoruz. Bu gerçekleşirse İzmir’in büyük avantajı olacak.
Kruvaziyer turizminin İzmir için önemi tartışılmaz. İzmir’e gelen turistlerin çok büyük bir kısmı kruvaziyer ile geliyor değil mi?
Eskinazi: Kente gelen turistin yarısı kruvaziyer turisti, dolayısıyla kruvaziyer turizmi İzmir için çok önemli. Bunu hepimizin desteklemesi lazım. Turist İzmir’in göbeğine iniyor. Eskiden otobüslerle Meryemana’ya Bergama’ya gidiyorlardı. Şimdi baktığımızda yaya gezenler yüzde 50-60 seviyelerine ulaştı. Bu çok önemli bir rakam. Artık şehrin bütün özelliklerini, Agora’yı, Kızlarağası’nı, Kemeraltı’nı mümkün olduğu kadar ortaya çıkarmamız gerekiyor. Turistlerin Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nden girip bu aksa yürümeleri sağlanmalı ve onlar için şehrin içinde aktivite merkezleri yapılmalı.
Homeport olmak İzmir’e ne gibi katkılar sağlayacak?
Eskinazi: Her şeyden önce turist bir gece İzmir’de konaklayacak. Daha sonra gemisine binip gidecek. Bu İzmir’e ekstra bir döviz girdisi sağlayacak. Hatta otelci arkadaşlar, turistlerin birinci gecelemelerini ücretsiz yapmayı, yani bize bu organizasyon içinde ücretsiz hizmet vermeyi taahhüt ettiler. Herkes bu işte elini taşın altına koydu. İzmir bu konuda çok çalışıyor ve çalışmaya devam edecek. Geçen sene kruvaziyer ile 510 bin turist ağırladık. Bu sene yine 500-510 bin arasında turist ağırlayacağız gibi görünüyor. Avrupa’daki ekonomik kriz nedeniyle bir düşüş görülüyor ama biz aynı seviyeyi koruyacağımızı tahmin ediyoruz. Kaldı ki, İzmir Ticaret Odası bu seneki bütçesinde 1 dolar olan ayakbastı parasını kaldırdı. Bunu artık biz değil kruvaziyer şirketleri ödeyecekler.
Türkiye Kruvaziyer Platformu olarak geçtiğimiz günlerde Cruise Shipping Miami Fuarı’na katıldınız. Fuar nasıl geçti?
Eskinazi: Bu fuar, platformun katıldığı ilk uluslar arası fuardı. Bence çok başarılı oldu. “Cruise Turkey” birinci sınavından başarıyla geçti. İzmir, İstanbul, Trabzon, Alanya, Çanakkale, Mersin, Çeşme, Antalya, Bodrum ve Kuşadası limanları ile kentlerinin ve kruvaziyer şirketlerinin temsilcilerinden oluşan 27 kişilik bir heyet stantta yer aldı. İzmir Ticaret Odası, Miami’de standını bütün limanlar ve platform üyelerine ayırdı. Eskiden İzmir adıyla stand açardık, artık Cruise Turkey olarak stand açıyoruz. Bütün Türkiye’deki kruvaziyer firmalarını aynı standın içinde topladık. Ayrıca bir standı Kültür ve Turizm Bakanlığı açtı. Yani İzmir iki ayrı stand ile temsil edildi. Tüm masraflar İzmir Ticaret Odası tarafından karşılandı. Fuarın dizaynı da standımızın yeri de iyiydi.
Fuarda hangi kruvaziyer şirketleri ile görüşmeler yaptınız, platform ve İzmir ile ilgili ne gibi tepkiler aldınız?
Eskinazi: Norwegian Cruise Line CEO’su Kevin Sheean, Royal Caribbean Cruise Line Başkan ve Ceo’su Richard E.Fain, Holland America Line Başkan ve Ceo’su Stein Kruse, Silversea Cruise Başkanı ve Avrupa Kruvaziyer Konseyi Başkanı Manfredi Lefebre D’ovido’nun yanı sıra Silversia Cruise, Seadream Yacht Club, Prestige Cruise Holidays, Carnival Cruise Line, Crystal Cruise şirketlerinin temsilcileri ile görüştük. Son derece verimli görüşmeler olduğunu söyleyebilirim. Hepsine yeni kurulan platform ve yapısı hakkında bilgi verdik. Artık gerek İzmir Limanı gerekse diğer limanlarla ilgili her türlü şikayet ve taleplerini platforma iletebileceklerini söyledik. Görüştüğümüz firma yöneticileri de tüm kruvaziyer limanlarının, şirketlerin tek bir çatı altında olmasından büyük memnuniyet duyduklarını, zira pek çok limanda benzer sorunlar yaşadıklarını, bunları tek bir kuruma iletmeleri halinde daha çabuk sonuca ulaşacaklarına inandıklarını belirtti.
İzmir’e seferleri olmayan Prestige Cruise, Celebrity Cruises, Viking Ocean Cruies şirketleri yetkilileri ile de görüştük. Bu şirketlere İzmir hakkında bilgi verdik, kendilerini İzmir’e davet ettik. Zaten İzmir hakkında ciddi bilgileri ve ilgileri olduğunu gördük. İzmir’e seferleri olmayan şirketler dahi İzmir’i çok yakından takip ediyorlar, ilgileniyorlar.
Genel olarak İzmir’e olan memnuniyetlerini belirtiklerini söyleyebilirim. Fuara katılan yabancı firmaların temsilcileri ilk defa kruvaziyer sektörünün Türkiye’deki tüm aktörlerini bir arada görmüş oldular. Bu onların büyük ilgisini çekti. Genel görüş, İzmir Limanı’na daha çok kruvaziyer gelmesi isteniyorsa, limanın dünya standartlarına getirilmesi, bu haliyle limana daha fazla yolcu çekilemeyeceği ve homeport olunamayacağı yönünde.
Sizce sadece limanın düzenlenmesi yeterli olacak mı?
Eskinazi: Tabii ki bu da yetmiyor. Derinleştirme çalışmaları yapmamız lazım. Bütün kruvaziyer gemileri İzmir’e gelemiyor. Belediyenin bilinçli çalışması gerekiyor. Belediye tabii ki güzel çalışmalar yapıyor, ancak bunların artırılması şart. Bunları yapamazsak, bu kadar sene verilen emeği boşa çıkarırız. Çünkü burası limandan ziyade iskele gibi. İzmir’de bu imajı düzeltmemiz gerekiyor. Eğer biz böyle bir katma değer sağlamak istiyorsak, bu düzenlemeleri mutlaka yapmalıyız. Liman bir kez ihaleye çıktı ve iptal edildi. Bizim 2014’te, 2015’i geçmeyecek şekilde limanı düzenlememiz öncelik olmalı.
İzmir’in kruvaziyer turizminde hak ettiği yere geleceği konusunda umutlu musunuz?
Eskinazi: Ben gerçekten çok umutluyum. Miami’de bize gösterilen ilgi çok güzeldi. Dünyanın en büyük kruvaziyer fuarı ve artık İzmir’i herkes tanıyor. Eskiden İzmir’e birkaç şirket gelirdi, şimdi neredeyse tüm şirketler geliyor. Bir de Çeşme kruvaziyere başladı. Çeşme’ye geçtiğimiz yıl 40 civarında gemi geldi, bu sene biraz daha fazla geleceğini sanıyoruz. Böylece İzmir’in kruvaziyer pastasından alacağı payın her geçen yıl daha da artacağını düşünüyoruz. Bu biraz daha fazla çalışarak kısa bir vadede gerçekleştirilebilir.
Gündemde İsrail’in Türkiye’den özür dilemesi var. Bu diplomatik gelişmenin ardından turizmde ne gibi gelişmeler bekliyorsunuz?
Eskinazi: Türkiye için çok iyi şeyler düşünüyorum. İsrailli turist para harcamayı çok sever. İki ülke arasındaki ticari ilişkiler ivme kaybetmedi, her zaman yükseliş trendini sürdürdü. Özür dilendikten sonraki haftalarda İsrail’de bayramlarda gelen turist sayısında epey bir artış oldu. Ancak biz bu turistleri İzmir’e alamadık, bunu Antalya başardı. Kısa vadede İsrailli turistleri Türkiye’ye çekme konusunda pozitif avantaj bulacağımıza, Türkiye turizmi için daha iyi olacağına inanıyorum.
İzmir’in payı yüzde 0.5’ten 26’ya yükseldi
İzmir Ticaret Odası’nın verilerine göre, 2003 yılında 5 sefer ile 3 bin 271 kruvaziyer turisti İzmir’e gelirken, 2012 yılında 286 sefer ile 510 bin 42 yolcu kenti ziyaret etti. İzmir’in kruvaziyer turizmden aldığı pay 2003 yılında 0,5 iken, bu oran 2012 yılı Kasım ayı sonunda yüzde 26,22’ye çıktı ve İzmir Türkiye’nin üçüncü büyük kruvaziyer limanı haline geldi.
İzmir ayrıca, 2011 ve 2012 yıllarında Dünya Seyahat Ödülleri kapsamında “Avrupa’nın Lider Kruvaziyer Destinasyonu” ödülüne layık görüldü.
Yıl Gemi sefer sayısı Turist sayısı
2003 5 3.271
2004 32 77.000
2005 26 58.042
2006 94 183.198
2007 122 288.017
2008 128 321.279
2009 127 309.603
2010 141 355.899
2011 272 504.921
2012 286 510.042
2013 4 10.943 (27 Ocak itibari ile)
Toplam 1.237 2.622.215
Liman talebe göre geliştiriliyor
TCDD İzmir Liman İşletme Müdürü Turan Yalçın, İzmir Kültür ve Turizm Dergisi’nin 20’nci sayısında İzmir’in kruvaziyer turizminde büyük bir aşama kaydettiğini belirtmiş, 2004 yılında 1-2 gemiye hizmet verdiklerini, bugün ise bu rakamın 300’ü bulduğuna işaret etmişti. Yalçın, gemi sayısı artıkça limanın imkânlarının da talebe göre geliştirildiğini kaydederek, “2011 yılında limanımıza 272 gemi geldi, 2012 yılında ise bu sayı 289’a ulaştı. Yüzde 6 oranında bir artış yaşandı. 2011 yılındaki yolcu sayımız 488 bin 448 iken, 2012 yılında bu sayı 510 bin 280’e yükseldi. Rakamlar giderek yükseliyor. Biz bu rakamların daha da yükseleceğini düşünüyoruz” açıklamalarını yapmıştı.
