Yaşayan müze Bornova Kent Arşivi ve Müzesi

Geçmişte farklı kültürlerin yaşamlarına tanıklık eden Dramalılar Köşkü, artık Bornova’nın tarihi, gündelik yaşamı, tarım, ticaret ve spordaki gelişimi, ilçe ile ilgili seyyahların anlattıkları gibi pek çok konuda bilgi, belge ve eşyanın sergilendiği yaşayan bir müze.

Farklı dil, din ve kültürden insanların asırlar boyu kardeşçe yaşadığı İzmir’in dört bir yanı, bu hoşgörünün izlerini taşıyor. Tarihi köşk cenneti Bornova’da zamana meydan okuyarak ayakta kalmayı başaran Dramalılar Köşkü de bunlardan biri. 100 yıl Dramalı ve 100 yıl da Türk ailelerin yaşamlarına tanıklık eden bu köşk, şimdi kentin tarihine ışık tutan bir müze olarak hizmet veriyor.

Uzun yıllar kullanıldıktan sonra aldığı hasarlar nedeniyle boşaltılan ve kaderine terk edilen köşk, kent kimliğini ve kültürünü korumak amacıyla Bornova Belediyesi tarafından kamulaştırılarak restore edildi. 18’inci yüzyıla uygun şekilde restore edilerek turizme kazandırılan yapı, 3 Kasım 2012 tarihinden bu yana Bornova Kent Arşivi ve Müzesi olarak hizmet veriyor.

2 bin 452 metrekare arsa içinde bulunan köşkün içerisinde selamlık (danışma), ana bina, ahır (kafeterya), hamam, büyük mutfak, müştemilat (idari ofis, depo ve atölye) ve üç adet tuvalet bulunuyor. Müzede, Prehistorik dönemdeki Bornova’nın özellikleri, ilçenin kentleşme anlayışı ile tarım sanayi ve ticareti, seyyahların anlattıkları, gündelik yaşam, Atatürk ve Bornova gibi pek çok konuda bilgi, belge ve eşyalar sergileniyor.

Bornova’yı her yönüyle tanıtıyor

Ana binadaki ilk odada Bornova’nın kısa tarihçesi kronolojik sırayla veriliyor. İkinci odada köşkün tarihi ve restorasyon süreci anlatılıyor. Yeşilova Höyüğü canlandırması ve maketiyle ise 8 bin 500 yıl öncesine bir yolculuk yapılarak Prehistorik dönemde Bornova’da yaşamla ilgili bilgiler veriliyor. Dördüncü odada eskiden bir kasaba olan Bornova’nın 19’uncu yüzyılda şehirleşme süreci konusunda bilgiler verilirken beşinci odada ise ilçenin geçmişten günümüze tarım, ticaret ve sanayisi anlatılıyor.

İkinci katın ilk odasında, 18’inci ve 19’uncu yüzyılda ilçeyi ziyaret eden seyyahların Bornova hakkında söylediklerinden yapılan derlemeler yer alıyor. Eğitim ve sporun anlatıldığı ikinci odada ise şimdi bir eğitim kenti olan Bornova’nın Dar’ül Kurra’dan Ege Üniversitesi’ne gelişme süreci ve ilçedeki eğitim kurumları anlatılıyor. Aynı odada futbol, golf ve atletizm gibi spor dallarında Bornova’nın ilkleri sergileniyor. Üçüncü odada ilçenin geçmişinde günlük yaşama dair çeşitli örnekler sunulurken dördüncü odada, 20’nci yüzyılda Levanten oturma odası canlandırması yer alıyor. 'Geçmişten Günümüze Bornova'da Yaşam' sergisinin Atatürk ve Bornova odasında ise Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün Bornova’ya ziyaretleri hakkında bilgiler bulunuyor. 

Türk hamamı ve mutfağı canlandırılıyor

Köşkün bahçesinde hamam ve mutfak bölümleri yer alıyor. Soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümleriyle klasik Türk hamamının canlandırıldığı hamamda; sabunlar, kildanlar, nalınlar, taraklar, çeşitli hamam tasları, aynalar, traş takımı, kurnalar, döneme ait havlular ve peştemaller sergileniyor.

Köşkün bahçesindeki bir diğer yapı olan mutfak bölümünde 20’nci yüzyıl Türk mutfağı canlandırılıyor. Bu bölümde de yer sofrasından kazanlara, yemek takımlarından cam kavanozlara ve kahve değirmenine kadar çeşitli mutfak malzemeleri sergileniyor.

Yaşayan bir müze özelliğindeki Dramalılar Köşkü Bornova Kent Arşivi ve Müzesi, Bornovalılardan da büyük ilgi görüyor. İlçenin geçmişini yansıtan çeşitli eşyalarını bağışlayan vatandaşlar, müzenin gelişimine katkıda bulunuyor. 

Hem müze hem sanat merkezi

Bugüne kadar 3 bine yakın tarih meraklısını ağırlayan müze aynı zamanda çeşitli sergilere ev sahipliği yaparak bir sanat merkezine dönüşüyor. İlk olarak dünyaca ünlü Türk ressamlarının 100 eserinin sergilendiği “Türk Resminin 100 Yüzü” adlı resim sergisine ev sahipliği yapan köşk, son olarak yine dünyaca ünlü sürrealist ressam Joan Miro’nun kırk eserinin yer aldığı “Düşlerimin Rengi” adlı resim sergisini sanatseverlerle buluşturdu.

 

Drama ile Bornova arasındaki ilişkiler gelişiyor

1371 yılından 1922 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetinde kaldıktan sonra 1922 yılında Yunanistan’ın sınırlarına dahil olan Drama ile Bornova arasındaki ilişkiler Dramalılar Köşkü’nün restorasyonu ile gelişiyor. 1922 yılındaki mübadele ile Bornova’dan ayrılan Dramalı aileler, anılarını yaşatan Dramalılar Köşkü’nü ziyaret edip ailelerinin Bornova’daki yaşantılarıyla ilgili fikir sahibi oluyor.

Bu çerçevede geçtiğimiz aylarda, Türk ve Yunanlılar köşkte biraraya geldi. Tarihi yapının son sakinlerinden 94 yaşındaki Fatma Kadaster’in de katıldığı buluşmada Bornova Belediye Başkanı Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır ve Drama Belediye Başkanı Kyriakos M. Charakidis, iki halkın birbirine olan benzerliğine ve yakınlığına dikkat çekti.

Tarihi köşkteki buluşmaya Yunanistan’ın Drama Kenti’nden Belediye Başkanı Kyriakos M. Charakidis’in yanısıra Drama Belediyesi meclis üyeleri ve kentin önde gelen isimleri de katıldı. Türkiye’den ise köşkün son sahibi Fatma Kadaster gibi Drama’dan Türkiye’ye göç etmiş Dramalılar, Bornova Kaymakamı Hakkı Uzun, Batı Trakya Türkleri Dayanışma Derneği İzmir Şubesi Başkanı Aydın Özcan ve çok sayıda Balkan göçmeni yurttaş katıldı.